Türkiye’de pek çok yabancı ülke vatandaşı ikamet etmekte, yaşam sürmekte ve yaşamsal faaliyetlerini yerine getirmektedir. Yabancı ülke vatandaşlarının Türkiye’deki hakları da kanun hükümleriyle korunmakta ve bu bağlamda düzenlemelere yer verilmektedir. Türkiye’de yaşayan yabancıların hakları konusunda en merak edilenler ise yabancı ülke vatandaşlarının Türkiye’deki sosyal haklarından oluşmaktadır. Ceza kanunu, milletlerarası özel hukuk kanunu, medeni kanun gibi pek çok kanunda düzenlemelere yer verilen yabancı ülke vatandaşlarının Türkiye’deki durumu ile ilgili bilgi almak, uyuşmazlığını çözmek veya haklarını öğrenmek isteyen kişilerin öncelikle iyi bir İstanbul yabancılar hukuku avukatı ile çalışması oldukça faydalı olacaktır. Konuyla ilgili en merak edilen hususları sizler için derlerdik.
Yabancılar İşsizlik Sigortasından Yararlanabilir mi?
Türk mevzuatında yabancı ülke vatandaşlarının Türkiye’de işsizlik sigortasından yararlanması ile ilgili herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti ile karşılıklılık esasına dayalı olarak sosyal güvenlik anlaşması imzalamış ülkelerin vatandaşları, bu anlaşmalara göre Türkiye’de çalışmaları durumunda işsizlik sigortasına tabidirler.
Yabancılar Ücretli İzin, Kıdem Tazminatı Gibi Haklara Sahip Midir?
İş sözleşmesi ile kurulan iş ilişkisine tabi işçi ve işveren bakımından işverenin işçiye karşı yükümlülüklerinde işçi tarafın hangi ülke vatandaşı olduğu önem teşkil etmez. Türkiye’de istihdam edilen yabancı uyruklu kişilerin de çalışma saati, fazla mesai, ücretli ve ücretsiz izin, kıdem tazminatı, toplu sözleşme hakkı, hizmet sözleşmesinin akdi ve feshi gibi hakları vardır. Bu konuda Türk vatandaşları ile aynı haklara sahiptirler.
Yabancılar Hangi Meslekleri İcra Edebilirler?
2016 değişiklikleri itibarıyla Türkiye’de yabancıların şu meslekleri icra etmesi yasaklanmıştır:
Dişçilik, ebelik ve hasta bakıcılık
Eczacılık
Veterinerlik
Özel hastanelerde sorumlu müdürlük
Kara suları dahilinde kaptanlık, balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan vb. ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, çarkçılık, katiplik, tayfalık
Avukatlık
Noterlik
Gümrük müşavirliği
Özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi
Yabancı ülke vatandaşları bu listede yer almayan her türlü meslekleri icra etmekte özgürlerdir.
Yabancılar Türkiye’den Emekli Olabilir mi?
Yabancılar Türkiye’den emekli olabilir. Bir Türk vatandaşı emekli olmak için hangi şartları taşıyorsa bir yabancının da aynı şartları taşıması gerekir.
Yabancı Ülke Vatandaşları Türkiye’de Genel Sağlık Sigortasından Yararlanabilir mi?
Yabancı uyruklu kişiler, genel sağlık sigortasından yararlanmak için en yakın sosyal güvenlik merkezine bizzat başvurmalıdır. Yabancı ülke vatandaşlarının bu hakkını kullanabilmesi için bazı şartlar bulunmaktadır.
Türkiye’de oturma izni almış yabancılar,
Türkiye harici bir ülkede sigortası olmayan yabancılar,
Türkiye’de bir yıldan uzun bir süredir yaşayan ve bu sürenin ardından başvuru yapan yabancı ülke vatandaşları genel sağlık sigortasından faydalanabilirler.
Ayrıca genel sağlık sigortasına hak kazanan yabancı uyruklu bir insanın;
Eşi,
18 yaşını doldurmamış çocuğu (ya da çocukları),
Lise veya dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları,
Yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları,
Yaşına bakılmaksızın malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,
Geçiminin yabancı uyruklu kişi tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babası, sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
Türkiye’de yaşayan yabancı ülke vatandaşlarının bahsedilenler dışında kullanabileceği haklar, yaşadığı hukuki uyuşmazlıklar ve bununla ilgili sorunlar kanunlar ihtilafı kurallarına göre çözümlenmektedir. Bu kurallar da Milletlerarası Özel Hukuk Kanununda yerini almaktadır. Yabancı ülke vatandaşlarının evlenme, boşanma, dava süreci, nafaka, miras, velayet vb. konudaki hakları ve hukuki uyuşmazlıklarıyla ilgili menfaat kaybına uğramamak için iyi bir İstanbul yabancılar hukuku avukatı ile çalışması oldukça faydalı olacaktır.
