İş Kanununda Kapıcı Hakları

Yeni İş Kanununda Kapıcı Hakları Nedir? ve Nasıl Kapıcı haklarından yararlanılır? İş kanunları içerisinde Konut Kapıcıları tanımlanan ve kapsamı yasalar çerçevesinde belirlenen bir kavramdır. Kapıcılık hizmetleri, diğer işlere göre bir farklılık gösterir. Bu nedenle eski ve değiştirilen yani yürürlükten kaldırılan kanunda olduğu gibi yeni iş kanunları içerisinde de kapıcı için ayrı bir tanım yapılmış ve kapsamı yasalar içerisinde belirlenmiştir.

Bu nedenle 1475 sayılı yasada olduğu gibi, 4857 sayılı İş Kanununda da konut kapıcıları hakkında ayrı düzenlemeler getirilmiştir.

maddede “Konut kapıcılarının hizmetlerinin kapsam ve niteliği ile çalışma süreleri, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri, yıllık ücretli izin hakları ve kapıcı konutları ile ilgili hususların düzenlenmesinde uygulanacak değişik şekil ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.

Konut Kapıcıları Yönetmeliğinin 3. maddesinde kapıcı; Ana taşınmazın bakımı, korunması, küçük çaptaki onarımı, ortak yerlerin ve döşemelerin bakımı, temizliği, bağımsız bölümlerde oturanların çarşı işlerinin görülmesi, güvenliklerinin sağlanması, kaloriferin yakılması ve bahçenin düzenlenmesi ve bakımı ve benzeri hizmetleri gören kişi olarak tanımlanmıştır.

Aynı maddede işveren ise, konutun maliki ve ortakları olarak açıklanmıştır. Kamu kurumlarına ait lojman iş yerlerinde ana taşınmaz maliki, ilgili kamu kurumudur. Yönetici ise, konutun maliki ya da kat malikleri adına hareket eden kişidir. Yönetici, Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre seçilir ve görevlerini ifa eder.

Kapıcı Hakları Nelerdir? Kapıcılar hangi haklara sahiptir?

Yönetmelikte iş yeri, kapıcının çalıştığı konut ile bağımsız bölüm, ortak yerler, eklenti ve tesislerin tümü olarak ifade edilmiştir. Kapıcıyı işe alma konusunda yönetici yetkili kılınmıştır. Kaloriferli konutlarda kapıcının ateşçi belgesine sahip olması gerekir. Aksi durumda yasadaki tanımına göre kapıcı sıfatını taşımaz. Bu nedenle muvazaalı durumlar meydana gelebilir. Ateşçi belgesine sahip olmayan yani yasadaki tanıma uymayan bir personelin istihdamı ile özel tanım ve özel durum ortadan kalkar.

Yönetmeliğin 4/a maddesine göre, yöneticinin iş ya da toplu iş sözleşmesi yapması için işverenin yazılı olarak yetki vermesi gerekir. Buna rağmen yazılı yetki olmadığı durumlarda, kapıcı ile yönetici arasındaki sözleşmenin geçersiz olduğu söylenemez. Konutun maliki ya da ortaklarının yazılı yetki vermedikleri halde kapıcılık hizmetlerinden yararlanmaları kapıcılık sözleşmesine onay verildiği anlamındadır.

Kapıcı ile binanın sahibi ya da kat malikleri kurulu arasında yapılmış olan iş sözleşmesinin tam süreli ya da kısmi süreli olarak yürürlüğe konulması mümkündür. Özellikle bağımsız bölüm sayısının az ve eklentiler ile ortak alanların da yoğun bir iş hacmini gerektirmeyecek durumda olduğu hallerde, kapıcının günlük yedi buçuk saat ve haftalık kırk beş saat olağan mesaiye göre daha az sürelerle çalıştırılması imkan dahilindedir. Kısmi süreli iş sözleşmesi yazılı olarak yapılmamış ise, iş yerinin Özelliği ve işin niteliğine göre çalışma olgusunun kanıtlanması mümkündür.

Konut yöneticisi veya bina yöneticisi iş kanununa göre iş veren mi sayılır?

Konut kapıcıları bakımından iş yerinde fazla çalışma yapılıp yapılmadığı konularında iş yerinin bağımsız bölüm sayısı, ortak yerler ile eklentilerin özelliği belirleyici olacaktır. Yönetici, İş Kanunu ve Yönetmeliğin uygulanması yönüyle işveren temsilcisidir.

İş Hukuku anlamında ortaya çıkabilecek idari ve yargısal uyuşmazlıklarda yönetici işvereni temsil eder. Bu itibarla, kapıcının işveren hakkında açabileceği davanın kat maliki ya da maliklerine karşı açılması gerekmekte ise de, Yönetmelikten doğan bu temsil yetkisine göre davanın doğrudan yönetici hasım gösterilerek açılması da mümkündür. Ancak bu halde dahi hükmün doğrudan yönetici hakkında kurulması doğru değildir.

Mahkemece kat maliki ya da malikleri adına yönetici hakkında karar verilmesi gerekir. Zira Yönetmeliğin 4/d maddesine göre, yöneticinin ana taşınmazda üstlendiği görevleri itibarıyla kat maliki ya da maliklerinden tahsil ederek, kapıcının yasadan doğan haklarını ödeme yükümlülüğü vardır.

İş Kanununda Kapıcı Hakları ve Kapıcının çalışma süresi

Kapıcının çalışma süresi ve ara dinlemesi, ücretinin ödenmesi, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin ödenmesi, yıllık ücretli izinlerini kullanması gibi hususlar yönünden 4857 sayılı yasa hükümlerine tabi olduğu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde kurala bağlanmıştır. Yönetmeliğin 12. maddesinde kapıcının yıllık izin, hastalık izni veya tatil günleri sebebiyle çalışamadığı günler için yerine geçici kapıcı çalıştırılabileceği hükme bağlanmıştır.

1475 sayılı yasanın ek-1 maddesinde kapıcı konutları için kira istenemeyeceği kuralı bulunmaktaydı. 4857 sayılı İş Kanununda bu hükme yer verilmemiş, bu hususun düzenlenmesi de Yönetmeliğe bırakılmıştır. Anılan Yönetmeliğin 13. maddesine göre kapıcıya görevi nedeniyle konut verilmesi zorunlu değildir. Bununla birlikte konut verilmişse, konutun 3194 sayılı İmar Kanunu ve belediye imar yönetmelikleri ile öngörülen asgari koşullara uygun olması gerekmektedir.

Kapıcıya, görevi nedeniyle konut verilmesi 4857 sayılı yasa uyarınca zorunlu değilse de, verilmiş olan konut için iş sözleşmesinin devamı süresince kira istenemeyeceği de yine yönetmelikte düzenlenmiştir. O halde kira bedelinin ücrete sayılması doğru değildir. Bu anlamda kapıcının kira ödemeksizin oturması ve karşılığında kapıcılık hizmetlerini görmesi şeklinde bir iş sözleşmesi yapıldığında, işverenin ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkmış sayılamaz. Kapıcı ile kira kontratı yapılmış olması da bu sonucu değiştirmez. Y9HD, 03.11.2008, 3***9/2***5 E.K.

Kapıcının su, elektrik, ısınma ve sıcak su giderlerine kısmen ya da tamamen katılıp katılmayacağının sözleşme ile belirleneceği hususu da değinilen Yönetmelikte ifadesini bulmuştur. Buna göre taraflar, kapıcının anılan giderlere katılması ya da katılmaması konusunu serbestçe kararlaştırabilirler.