Yıllık ücretli izin nedir?

Yıllık ücretli izin nedir? Çalışan her personelin bir yılı doldurduğunda iş hukuku ve iş kanunlarına göre hak ettiği izindir.  Bu izini işçi hak ettiğinde istediği bir zaman diliminde kullanma hakkı vardır. Fakat ülkemizde bu işveren tarafında ayarlanıp personel işverenin belirlediği bir zaman diliminde izne göndermektedir. Aslında burada işçinin istediği bir zaman diliminde kullanması gerekir. Tabi bu karşılıklı olarak işçi ve işveren arasında olduğu için genel de işverenin istediği bir zaman dilimi seçilmektedir.

Her işçinin temel kazanımı olan yıllık ücretli izin hakkı yasalarımızda nasıldır?

Yasalar tarafından işçilerin bir yıllık çalışma dönemi sonrasında, ücret ve gelir yitimi kaygısı olmaksızın dinlenmelerini ve böylece daha verimli yeni bir döneme hazırlanmalarını amaçlayan ve yine onların sosyal yaşama daha sıkı bağlanmalarını sağlayan evrensel bir hak olarak değerlendirilir.

Bir işçinin yıllık ücretli izin hakkı işverenin aynı veya değişik iş yerlerinde bir yıllık çalışma süresinin tamamlanması ile doğar. Bir yıl çalış sonra izin kullan mantığı esastır. İşçi talebine göre özel durumlar vefat, hastalık, evlilik izni dışında kalan süreler, gibi durumlar için işçi ile işveren arasında ücretli olarak düzenlenen ve her iki tarafın rızası olan ispatlanabilir durumlar işçinin yıllık izin süreleri içerisinde sayılır. Evlenen işçiye yıllık izni dışında evlilik izni verilmesini öngörmüştür. Bu evlilik izninin aşıldığı süreler yıllık izin içerisinden sayılır.

Bu çalışma süresinin belirlenmesinde deneme süresi de dahil olmak üzere işçinin o işverene ait iş yerinde çalışmaya başladığı ilk tarih esas alınır. Sigorta başlangıcı deneme süresi başlangıcında yapılmak zorundadır. Deneme süresi bitiminde sigorta başlangıcı yapılması bir ihtilaf durumunda Kötü Niyet olarak değerlendirilen kriterlerden biri olabilmesi hakimin taktirindedir.

İşçinin gelecek izin hakkı için geçmesi gereken bir yıllık süre ise bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak hesaplanır. Yani işçinin tatilini kullandığı tarih ile izin hakkının doğduğu tarih arasında bir ilgi ve bağ olmayabilir. Bunu şu şekilde açıklayabiliriz. 1 ocak 2015 tarihinde işe başlayacak birinin ilk iznini hak ettiği süre 31 aralık 2015 dir ve bu işçi iznini 30 aralık 2016 tarihinde kullanabilir ve 2017 yılında işe geldiği gün hak edilen yeni yıllık iznini kullanmak isteyebilir bu onun hakkıdır. Burada kural yıllık izinleri birleştirme ve izin sürelerini arttırma ve birlikte kullanma işçi ile işveren arasında belirlenmesine yasalar izin vermiştir. Bazı işletmeler yıllık izin kullanımlarında birbiri arkasına kullanılacak izinler için işletmeye işçinin geri dönerek bir gün bile olsa iş yerine dönüşü esas alırken bazı işletmeler zincir izin kullanımına izin vermektedirler. Yasalar tarafından da zincir izin kullanılması ile ilgili bir engel ve önleme yoktur.

İşçi her hizmet yılı için hak ettiği izini, gelecek hizmet yılı içinde kullanır. Yukarıdaki örnekte açıklandığı gibi 2015 yılının tamamını ücretli izin kullanmadan geçiren bir işçi yasada belirtilen sürelerde ücretli izin kullanma hakkını 2016 yılı içerisinde kullanma hakkını kazanır.

Çalışma süresine göre ücretli izin nedir ve ne kadar süredir?

İş Yasasının 49. maddesine göre yıllık izine hak kazanmak için gerçekleştirilmesi gereken süreler şöyledir. Bu yazının hazırlandığı sırada mecliste görüşülen Torba yasa adı ile bilinen yasanın kabul edilmesi ile bu sürelerde bir düzenleme olacaktır.

Çalışma süresi, 1 yıldan 5 yıla kadar olanlar yılda 12 gün, torba yasa ile 14 gün olabilir

Çalışma süresi, 5 yıldan fazla, 15 yıldan az olanlara yılda 18 gün, torba yasa ile 21 gün olabilir

Çalışma süresi, 15 yıl ve daha fazla olanlara yılda 24 gün. torba yasa ile 30 gün olabilir

Yasada belirtilen bu ücretli izin süreleri en minimum sürelerdir. İşveren ile işçi arasında yıllık ücretli izin süresi karşılıklı olarak belirlenebilir ve bu hizmet veya iş akdi içerisinde belirtilebilir. Kural olarak yasada belirtilen sürelerin altında bir ücretli izin süresi belirlenemez yasalar buna engel olur. Ama yasalarda belirlenen süreler en kısa süreler olması nedeni ile bu süreler arttırılabilir.

Yıllık ücretli izin nedir ve nasıl kullanılır?

İş Yasasının yıllık ücretli hakkının belirtilmesi başlıklı 50. maddesine göre; yıllık ücreti izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabından, işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli iş yerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır.

Yani bir işverenin yasa kapsamına giren iş yerinde çalışmakta olan işçilerin, aynı işverenin iş yerlerinde yasa kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.

Bir yıllık süre içinde Yasanın 51’inci maddesinde belirtilen “Çalışılmış Gibi Sayılan Haller” dışındaki nedenlerle işçinin devamının kesilmesi halinde bu boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi gelecek hizmet yılına aktarılır.

Yasada belirtilen izin süreleri toplu sözleşmelerle arttırılabilir. Yine aynı biçimde toplu sözleşmelerle izin sürelerinin nasıl kullanılacağı, izin kurullarının nasıl işletileceği ve izin ücretlerinin nasıl ödeneceği konularında kimi hükümlere yerilebilir. Yasada belirtilen izin süreleri ile birçok hak en az süreleri göstermektedir. Yani daha aşağısının olmayacağı anlamındadır.

Konu hakkında daha detaylı bilgi ve randevu için  info@kayalegalservice.com mail adresi ve 0532 442 62 33 numaralı telefondan  bize ulaşabilirsiniz.